Son dönemlerde kiralık dairelerin artan fiyatları gündemi en çok meşgul eden olaylardan biridir. Özellikle okulların açılmasıyla beraber kira bedelleri artış oranı adeta hızlanmış ve bu bir çok kiracının canını sıkmaya başlamıştır. Ayrıca, İstanbul’daki konut stokunun azalması ile beraber bazı mülk sahipleri bu durumu fırsata çevirmeye çalışmakta, bunun bir sonucu olarak da uygun fiyata kiralık ev bulmak adeta imkansız bir hal almaktadır. Bunun bir sonucu olarak yüksek kira artışlarında kiracıların hakları, internette en çok aranan sorulardan biri olmuştur.
Kiracı hakları, kısaca bir kira sözleşmesinin gerekli şartları taşıması durumunda, sözleşmenin taraflarından biri olan kiracının sahip olduğu haklardır diye özetlenebilir. Kiracı hakları sözleşmesine konu malın cinsine göre değişiklik ya da esneklik göstermektedir. Genel hatları ile özetlemek gerekirse kiracı hakları, mülk sahibinin yükümlülüklerine bağlı olarak ortaya çıkmakta ve kiracı, sahip olduğu kiracı hakları sözleşmesine bağlı olarak bir takım taleplerde bulunabilmektedir. Özetlemek gerekirse yüksek kira artışlarında ve satılan ev kiracı hakları kanun çerçevesinde korunmaktadır.
Hukuk çerçevesinde kiracı hakları 2021 itibariyle şu şekilde listelenir:
- Kiraya konu mülkün kullanılmasının ya da yararlanılmasının kendisine bırakılmasını talep etme hakkı
- Kiralananı kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim alma hakkı
- Taşınmazın kira süresi boyunca, kiraya verildiği gibi kalmasının sağlanmasını mülk sahibinden talep etme hakkı
- Aksinin kararlaştırılmamış olması durumunda, kiraya verenin zorunlu sigorta, vergi ve benzeri yükümlülükleri yerine getirmesini talep etme hakkı
- Kusurun giderilmesini talep etme hakkı
- Yapılan sözleşmenin süresi dolmadan, haksız bir gerekçe ile sözleşme devam ettiği sürece kiralanan taşınmazdan çıkarılmama hakkı
- Mülk sahibinin yazılı olarak onayı alınması şartıyla kiralanan taşınmazı başkasına devretme ya da alt kiraya verme hakkı
- Kiralanan mülkün kiralandığı zamandaki özelliklere sahip olarak geri verilmesi durumunda depozitonun geri ödenmesi hakkı
- Kullanımla alakalı olan yan giderlerin kiraya veren tarafından karşılanmasını talep etme hakkı
- Geç ödenen kira bedeli ile alakalı cezai koşul içeren bir anlaşmanın yapılmasını önleme hakkı
- Mülkün kullanıma elverişliliğinin ortadan kalkması, önemli derece engellenmesi ve bunların verilen süre içerisinde giderilmemesi durumunda sözleşmeyi feshetme hakkı
- Yapılan kira sözleşmesinde kiracı aleyhine düzenleme engeli
- Konut sahibi, tahliye edilen kiralananı, üç yıl boyunca başka birisine kiralayamaz. Aksi halde evden çıkarılan kiracının tazminat hakkı doğar.
Kiraya Yüzde Kaç Zam Yapılır? Kiraya Zam Ne Kadar Yapılır?
Mülk sahipleri en yüksek kira artış oranı olarak yüzde 19,60 oranında zam yapabilme hakkına sahiplerdir. Yasal kira artış oranı, kira sözleşmesinin bitimini takip eden ayın açıklanan 12 aylık TÜFE ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Mülk sahipleri belirlenen bu oranın üzerinde artış yapmama hakkına sahip değildirler.
Kiracı Hakları Nelerdir?
Yüksek kira artışlarında kiracıların haklarını aramaların bir çok yolu vardır. Ancak kanun ev sahiplerin de mağdur olmaması adına bir takım düzenlemeler getirmiştir. Borçlar Kanunu ile ev sahibi-kiracı hakları güvenceye alınmıştır. Kiracıların sahip olduğu yasal haklardan bu yazımızda daha önce bahsetmiştik. Ancak bir diğer merak edilen konu ise ev sahiplerinin sahip olduğu haklarıdır. Bu kanuna göre ev sahiplerinin hakları;
● Ev sahipleri yıllık belirlenen oranda kira artışı yapabilir
● Ev sahipleri ödenmeyen kira borcunu mahkeme yolu ile talep edebilir
● Ev sahipleri 3 kira bedeli depozito talep edebilir
● Ev sahipleri anlaşmazlık sonucu tahliye talep edebilir
● Ev sahipleri kira bedelini artırmak için yeni sözleşme talep edebilir.
Kiracı Hakları İçin Nereye Başvurulur?
Kiracı ve ev sahipleri arasında bir anlaşmazlık çıktığı takdirde her iki taraf da yetkili makamlara başvurma hakkına sahiptir. Kiracı hakları kanunu çerçevesinde Mülkü kiralayan taraf, kendi haklarını öğrenmek ya da belgelemek için Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapabilme şansına sahiptir. Yüksek kira artışlarında kiracıların haklarını öğrenmek için Alo 175 Tüketici Danışma Hattı, bir çeşit kiracı hakları telefon numarası gibi hizmet vermektedir.
Kanunen Kira Artışı Yüzde Kaç? Ev Sahibi Yıllık Ne Kadar Zam Yapabilir?
Kiraya zam oranı hesabı yapmak son derece basittir ve uzman derecede matematik bilgisi gerektirmez. Bunun için yapmanız gereken tek şey bir önceki yılın aynı oranına göre: Yİ-ÜFE ya da TÜFE üzerinden geçen yılın aynı ayına göre değişim oranı baz alınarak kira artışı hesaplanır. 12 aylık ortalama: 12 aylık TÜFE ve Yİ-ÜFE aylık ortalaması toplanır ve 2’ye bölünür. Çıkan sonuç üzerinden kira artışı kolayca hesaplanabilir.
Mülk sahipleri kiracısına yasal olarak en fazla yüzde 19,60 oranında zam yapma hakkına sahiptirler. Ancak sözleşmede esnek maddeler var ise bu durum kiracının ve evin bulunduğu konuma göre değişiklik göstermektedir.
Kiracı Kaç Yıl Oturabilir?
Eğer ev sahibinin mülkü uzun süredir bir kiracı tarafından kullanılıyorsa 11 yılın sonunda ev sahibi tahliye davası açabilme hakkına sahiptir. Ancak 11 yıl kuralının geçerli olması için sözleşme süresine 10 yıl eklenmesi gerekmektedir. Kiracı evden çıkmak istemezse haklarını kanun yoluyla arama yolu her zaman mevcuttur.
Ayrıca mülk sahibi, tahliye edilen kiralananı, üç yıl boyunca başka birisine kiralayamaz. Aksi halde evden çıkarılan kiracının tazminat hakkı doğar.
eTaşın ekibi olarak sizler için ‘Yüksek Kira Artışlarında Kiracıların Hakları Hakkında Her Şey’ adlı konuya ışık tutan çalışmamızı yaptık. Umarız faydalı olmuştur. eTaşın hizmetlerinden yararlanarak hızlı, güvenilir ve kolayca nakliyat işleminizi tamamlayabilirsiniz, daha fazlası için takipte kalın!
